Μακριά ροδίζει η ανατολή

Το ξέρατε -μέρα που είναι- ότι τα πιο πρόσφατα δημιουργηθέντα κάλαντα είναι αυτά που σκάρωσε η χορωδία των γυναικείων φυλακών Αβέρωφ την περίοδο που ακολούθησε τον εμφύλιο πόλεμο;

Πατώντας πάνω στην «πανελλήνια» μελωδική οδό των καλάντων (με ιδιαίτερη όμως κι εκεί υλοποίηση) αλλά έχοντας ξεχωριστούς, πρωτοφανέρωτους στίχους, οι γυναίκες της χορωδίας πανηγυρίζουν συγκινητικά μέσα από τα κάγκελα, «μαζί με τη φύση», το νέο χρόνο που έρχεται και διαδηλώνουν με αξιοπρέπεια και περηφάνια το άσβεστο πάθος τους για λευτεριά και ειρήνη.

Γι αυτό μας φαίνονται μάλλον, πολλές φορές, ως τα πιο ωραία, γραμμένα και τραγουδισμένα κάλαντα μέσα από τις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ το 1948, από αριστερές, αντάρτισσες, πολιτικές κρατούμενες. Γιατί με αυτή την ελπίδα που πλημμυρίζουν, η οποία συνυπάρχει με την δυσκολία του παρόντος, ταιριάζουν τόσο μα τόσο και με τη δικιά μας εποχή…

Μακριά ροδίζει η ανατολή

κάθε κλωνί κι ένα πουλί

πανηγυρίζει η φύση

το νιο χρόνο που θα αρχίσει.

Με της καμπάνας τη βουή 

χαράζει μέρα γιορτινή

η αρχή του νέου χρόνου 

και το τέλος κάθε πόνου.

Ερείπια και μνήματα

στέλνουν χαράς μηνύματα

πως θα σωθεί το δάκρυ

μες στην πλάση απ” άκρη σ” άκρη.

Γιορτάζουμε στη φυλακή

με έναν πόνο μιαν ευχή

χαρά παντού να ανθίσει

της ειρήνης ο ύμνος να αντηχήσει.

Ευχόμαστε στην καθεμιά

με την καινούρια την χρονιά

στο σπίτι να γυρίσει 

και χαράς ζωή να αρχίσει.

Με την καινούρια την χρονιά

παντού ειρήνη και χαρά

τραγούδι να αντηχήσει

σε ανατολή και δύση.

Ολόκληρο το αφιέρωμα στο Περιοδικό

Μικρόκοσμος

Και να, τι θέλω τώρα να σας πω
Μες στις Ινδίες μέσα στην πόλη της Καλκούτας,
φράξαν το δρόμο σ' έναν άνθρωπο.
Αλυσοδέσαν έναν άνθρωπο κει που εβάδιζε.
Να το λοιπόν γιατί δεν καταδέχουμαι
να υψώσω το κεφάλι στ' αστροφώτιστα διαστήματα.
Θα πείτε, τ' άστρα είναι μακριά
κι η γη μας τόση δα μικρή.

Ε, το λοιπόν, ο,τι και να είναι τ' άστρα,
εγώ τη γλώσσα μου τους βγάζω.
Για μένα, το λοιπόν, το πιο εκπληκτικό,
πιο επιβλητικό, πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο,
είναι ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να βαδίζει.
Είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουνε.

Ναζίμ Χικμέτ, απόδ. Γιάννη Ρίτσου

Τελευταία προειδοποίηση στο φανταστικό κόμμα (σχετικά με το δημόσιο χώρο)

Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύτηκε το 2001 στο 2ο τεύχος του περιοδικού Tiqqun. Τo Tiqqun εκδιδόταν στη Γαλλία από το 1999 ως το 2001 και είχε σαφείς επιρροές από τον Αγκάμπεν και τους Καταστασιακούς. Το 2007, πρώην μέλη του Tiqqun δημοσίευσαν την μπροσούρα με τίτλο “Η Εξέγερση που Έρχεται” (υπογράφοντας ως “Αόρατη Επιτροπή”). Το πιο γνωστό μέλος του Tiqqun είναι ο Julien Coupat, o οποίος κατηγορήθηκε και φυλακίστηκε το 2008 για το υποτιθέμενο σχέδιό του να σαμποτάρει τα τρένα υψηλής ταχύτητας στη Γαλλία (υπόθεση των “Εννιά της Tarnac”).

Η μετάφραση του κειμένου έγινε από την κατάληψη Σινιάλο προκειμένου να φιλοξενηθεί στο 2ο τεύχος του περιοδικού Carex Flacca που κυκλοφόρησε τον Νοέμβρη 2014.


Άρθρο 1
Ο προορισμός του δημόσιου χώρου είναι η ανταλλαγή και η κυκλοφορία των εμπορευμάτων. Όπως και τα υπόλοιπα εμπορεύματα, οι άνθρωποι κινούνται ελεύθερα εντός αυτού του χώρου.

Άρθρο 2
Ο δημόσιος χώρος είναι ο χώρος που δεν ανήκει σε κανέναν. Αυτό που δεν ανήκει σε κανέναν ανήκει στο Κράτος. Το Κράτος παραχωρεί στην εμπορευματική σημειοκρατία την κατάληψη του εν λόγω χώρου.

Άρθρο 3
Τα γραφεία φτιάχνονται για να δουλεύουμε. Η παραλία φτιάχνεται για να μαυρίζουμε. Όσοι θέλουν να διασκεδάσουν πηγαίνουν οικειοθελώς στους χώρους διασκέδασης, στις ντισκοτέκ και σε άλλα θεματικά πάρκα φτιαγμένα γι αυτόν το λόγο. Στις βιβλιοθήκες υπάρχουν τα βιβλία. Στα γηροκομεία υπάρχουν οι ηλικιωμένοι. Στις επαύλεις υπάρχουν οι οικογένειες. Η ζωή φτιάχνεται από στιγμές αποκομμένες μεταξύ τους. Κάθε στιγμή έχει τη θέση της. Όλα είναι σε τάξη. Κανένας δεν παραπονιέται.

Άρθρο 3α
Η αταξία έχει επίσης τη δική της ξεχωριστή λειτουργία. Επιστρέφει στην ολότητα, στη θέση που προβλέπεται για τα απρόβλεπτα γεγονότα. Για την ευημερία του συνόλου, οι πολίτες προσκαλούνται να εμφανίζονται στην εθνική οδό κατά τη διάρκεια των γιορτών που διοργανώνονται εις γνώση τους, σε τακτά διαστήματα, από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Εσωτερικών και Πολιτισμού. Οι εκπρόσωποι ατμόσφαιρας θα βρίσκονται εκεί για να σας εξυπηρετήσουν. Δεν απαγορεύεται να είστε φιλικοί μαζί τους, ακόμα και όταν συμμορφώνεστε με τους κανόνες.

Άρθρο 4
Σε κάθε παιδί αντιστοιχεί ένας αναφερόμενος ενήλικας. Αυτός ο ενήλικας είναι υπεύθυνος ενώπιον του Νόμου για τη συμπεριφορά του παιδιού που του έχει ανατεθεί. Λόγω της ανολοκλήρωτης ακόμα ψυχοκοινωνικής διαμόρφωσης και για το ίδιο το συμφέρον της ανάπτυξής τους, τα παιδιά δεν επιτρέπεται να παίζουν στον δημόσιο χώρο χωρίς την επιτήρηση των αναφερόμενων ενηλίκων. Σε κάθε περίπτωση, τα παιδιά ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες : τα υπερκινητικά, τα οποία παίρνουν Ριταλίν, και τα υποτονικά, στα οποία ταιριάζει να πάρουν Πρόζακ. Χαρούμενα γενέθλια!

Άρθρο 5
Για να διατηρηθεί το τοπίο και για να γίνει σεβαστή η κοινωνική ατμόσφαιρα, τα σώματα που δε συμμορφώνονται με τους ισχύοντες αισθητικο-υγειονομικούς κανόνες – οι οποίοι δημοσιεύονται καθημερινά στον εθνικό τύπο – απέχουν από την κυκλοφορία σε δημόσιους χώρους από τις εννιά το πρωί μέχρι τις οκτώμισι το βράδυ. Σε αυτό το χρονικό διάστημα, ωστόσο, οι ζητιάνοι θα γίνονται ανεκτοί στα πιο πολυσύχναστα σημεία, όπου συμμετέχουν στη διαπαιδαγώγηση του συνόλου λόγω του αποκρουστικού παραδείγματος που αποτελούν.

Άρθρο 6
Ο σκοπός της ζωής είναι η ευτυχία. Η ευτυχία είναι ένα αντικειμενικό δεδομένο που μετριέται σε ακριβείς ποσότητες. Εξάλλου, όλοι το γνωρίζουν στις μέρες μας: εκεί όπου βασιλεύει η διαφάνεια βασιλεύει και η ευτυχία. Καθετί που δεν επιδιώκει να δειχθεί επιδιώκει απλώς, με αυτόν τον τρόπο, να κρυφτεί. Και καθετί που επιδιώκει να κρυφτεί πρέπει να θεωρείται ύποπτο. Κατά συνέπεια, η εξαφάνιση οποιασδήποτε αδιαφάνειας από τη ζωή σας αποτελεί παρεμβατικό καθήκον της Βιοεξουσίας. Η Βιοεξουσία θέλει την ευτυχία σας. Αν χρειαστεί, θα την θελήσει εναντίον σας.

Άρθρο 7
Για την ασφάλεια όλων, ο δημόσιος χώρος πρέπει να επιτηρείται πλήρως. Εκεί όπου ο έλεγχος παραμένει ατελής, το πλήθος καλείται να καταστέλλει στο εσωτερικό του κάθε συμπεριφορά που αντίκειται στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Κάθε ανώνυμη συνάθροιση και κάθε ανώμαλη συμπεριφορά θα πρέπει, επομένως, να αναφέρονται στα κοντινότερα περίπολα της Δράσης Πρόληψης της Εγγύτητας (Δ.Π.Ε.). Είναι καθήκον του πολίτη να καταγγέλλει τους πράκτορες του Φανταστικού Κόμματος. Αυτή η καταγγελία είναι μια πράξη που γίνεται για το καλό τους και για το καλό όλων.

Άρθρο 8
Ο δημόσιος χώρος είναι ένας ουδέτερος χώρος, δηλαδή κάθε ιδιόρρυθμη εκδήλωση της ύπαρξης αποτελεί πλήγμα στην ακεραιότητα του άλλου. Στο εξής, θα εφαρμοστούν τα πάντα – αστική επίπλωση, κατάλληλος διάκοσμος, Συνεχής Έλεγχος (Σ.Ε.) – για να καταστούν αδύνατες τέτοιες εκδηλώσεις, οι οποίες είναι γνωστό ότι προκαλούν απαράδεκτες οχλήσεις στους συμπολίτες μας.

Άρθρο 9
Ευχαριστούμε το σύνολο εκείνων που, με τη συμπεριφορά τους, συνέβαλαν ώστε η διατύπωση αυτών των αρχών να είναι αυτονόητη.

Άρθρο 10
ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΠΙΑ ΝΑ ΣΥΜΒΕΙ.

Θερινό Ηλιοστάσι Β'

Β'

Ὅλοι βλέπουν ὁράματα

κανεὶς ὡστόσο δὲν τ᾿ ὁμολογεῖ·

πηγαίνουν καὶ θαρροῦν πὼς εἶναι μόνοι.

Τὸ μεγάλο τριαντάφυλλο

ἤτανε πάντα ἐδῶ

στὸ πλευρό σου βαθιὰ μέσα στὸν ὕπνο

δικό σου καὶ ἄγνωστο.

Ἀλλὰ μονάχα τώρα ποὺ τὰ χείλια σου τ᾿ ἄγγιξαν

στ᾿ ἀπώτατα φύλλα

ἔνιωσες τὸ πυκνὸ βάρος τοῦ χορευτῆ

νὰ πέφτει στὸ ποτάμι τοῦ καιροῦ -

τὸ φοβερὸ παφλασμό.

Μὴ σπαταλᾷς τὴν πνοὴ ποὺ σοῦ χάρισε

τούτη ἡ ἀνάσα.

Γιώργος Σεφέρης, Θερινό Ηλιοστάσι

Σαν τον τυφλό μπροστά στον καθρέφτη

Ω ναι! Ξέρω καλά πως δεν χρειάζεται καράβι για να ναυαγήσεις

πως δεν χρειάζεται ωκεανός για να πνιγείς.

Υπάρχουν πολλοί που ναυαγήσαν μέσα στο κοστούμι τους,

μέσα στη βαθιά τους πολυθρόνα,

πολλοί που για πάντα τους σκέπασε το πουπουλένιο τους πάπλωμα.

Πλήθος αμέτρητο πνίγηκαν μέσα στη σούπα τους, σ΄ένα κουπάκι του καφέ, σ΄ένα κουταλάκι του γλυκού.


Ας είναι γλυκός ο ύπνος τους εκεί βαθιά που κοιμούνται.

Ας είναι γλυκός και ανόνειρος.

Κι ας είναι ελαφρύ το νοικοκυριό που τους σκεπάζει.


Αργύρης Χιόνης, ΙΑ', Σαν τον τυφλό μπροστά στον καθρέφτη, 1986

Ποιητής, πεζογράφος και μεταφραστής, γεννήθηκε το 1943 στην Αθήνα. Στα δεκατέσσερά του, άρχισε να γράφει ποιήματασε έμμετρο και ομοιοκατάληκτο στίχο, μιμούμενος τις μαντινάδες και τα αποσπάσματα από τον Ερωτόκριτο, που η Κρητικιά μητέρα του σιγοτραγουδούσε, ενώ έκανε τις δουλειές του σπιτιού. Την ίδια περίπου εποχή, μπήκε στη ζωή του το πρώτο λογοτεχνικό βιβλίο, η ποιητική ανθολογία των Ηρακλή και Ρένου Αποστολίδη. Έκτοτε, η ασθένεια της ποίησης εγκαταστάθηκε για τα καλά στον οργανισμό του και έγινε χρόνια.
Στα δεκαεφτά του υιοθετεί τον ελεύθερο στίχο και το 1966 εκδίδεται η πρώτη ποιητική του συλλογή, οι Απόπειρες φωτός.
Το 1967, λίγο μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας, φεύγει στο εξωτερικό. Στις αρχές του 1968, ποιήματά του μεταφράζονται και δημοσιεύονται σε έγκυρα ολλανδικά λογοτεχνικά περιοδικά. Πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του σε χώρες της Βορειοδυτικής Ευρώπης και σπούδασε Ιταλική φιλολογία στο Άμστερνταμ. Από το 1982 μέχρι το 1992 εργάστηκε ως μεταφραστής στο Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στις Βρυξέλλες. Το 1992 εγκαταστάθηκε στο χωριό Θροφαρί της ορεινής Κορινθίας μέχρι και το θάνατό του τον Δεκέμβριο 2011. Ήταν μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.

Οι πικροί άνθρωποι

Οι όμορφοι άνθρωποι
Έχουν το βλέμμα τους λίγο χαμένο.
(Θα το έχετε προσέξει…)
Πηγαίνουν να σκλαβωθούν
Φορώντας πάντα τα καλά τους.

Βγαίνουν το βράδυ με παρέες
Και σιωπούν ή φλυαρούν πολύ.
(Δεν μπορεί να μη το ξέρετε…)

Αγοράζουν παχιές εφημερίδες
Και τις τελειώνουν τόσο γρήγορα.
Έχουν την τσαντίλα στην τσέπη
Τους έρωτες στα όνειρα
Τη «συγνώμη» στο μπροστά της γλώσσας.

Στο στήθος τους χοροπηδούνε άλογα
Τα πόδια τους τα χαϊδεύουν μαιμούδες
Τ’ αυτιά τους γίναν φωλιές για κουκουβάγιες.
Κάνουν τις εξομολογήσεις τους
Και τις ακούει το στομάχι τους.

Οι όμορφοι άνθρωποι
Είναι αξιοπρεπείς:
Ποτέ δεν παύουν να ζητούν.
Είναι πρόστυχοι:
Αναζητούν μάταια τα άκρα, που ξεφύγαν.

Οι όμορφοι άνθρωποι
Διψούν συνέχεια, στον ύπνο και τον ξύπνιο.
Σιχαίνονται τις εκδρομές.
Ξέρουν το μέρος τους όλο και πιο λίγο.
Το ψάχνουν συνεχώς, μέσα απ’ τις ίδιες διαδρομές.

Τους όμορφους ανθρώπους
Δεν τους ποθεί κανείς.
Τους αφήνουν άταφους σα φύγουν.
Κάποιοι μονάχα -το ίδιο τρελοί-

Μυστικά

Τους λατρεύουν.

Νίκος Κυριακίδης


Ο Νίκος Κυριακίδης γεννήθηκε το 1960 πίσω απ’ τα προσφυγικά του Αϊ-Σώστη. Είναι μαθηματικός. Πρωτοεμφανίστηκε στο διαδίκτυο το 2011 και οι “Δρόμοι με ματωμένα γόνατα” είναι το πρώτο του βιβλίο. Ο Νίκος Κυριακίδης συνεργάζεται με την ομάδα G.A.P. Gathered Avand-Gard Poets

Βαρβαρότητα ή......

Ήδη, σας το είπα. Είναι η βαρβαρότητα. Τη βλέπω να ‘ρχεται μεταμφιεσμένη, κάτω από άνομες συμμαχίες και προσυμφωνημένες υποδουλώσεις. Δεν θα πρόκειται για τους φούρνους του Χίτλερ ίσως, αλλά για μεθοδευμένη και οιονεί επιστημονική καθυπόταξη του ανθρώπου. Για τον πλήρη εξευτελισμό του. Για την ατίμωσή του.

Οπότε αναρωτιέται κανείς: Για τι παλεύουμε νύχτα μέρα κλεισμένοι στα εργαστήριά μας; Παλεύουμε για ένα τίποτα, που ωστόσο είναι το παν. Είναι οι δημοκρατικοί θεσμοί, που όλα δείχνουν ότι δεν θ’ αντέξουν για πολύ. Είναι η ποιότητα, που γι’ αυτή δεν δίνει κανείς πεντάρα. Είναι η οντότητα του ατόμου, που βαίνει προς την ολική της έκλειψη. Είναι η ανεξαρτησία των μικρών λαών, που έχει καταντήσει ήδη ένα γράμμα νεκρό. Είναι η αμάθεια και το σκότος.

Ότι οι λεγόμενοι «πρακτικοί άνθρωποι» -κατά πλειονότητα, οι σημερινοί αστοί- μας κοροϊδεύουν, είναι χαρακτηριστικό. Εκείνοι βλέπουν το τίποτα. Εμείς το πάν. Που βρίσκεται η αλήθεια, θα φανεί μια μέρα, όταν δεν θα μαστε πια εδώ. Θα είναι, όμως, εάν αξίζει, το έργο κάποιου απ’ όλους εμάς. Και αυτό θα σώσει την τιμή όλων μας -και της εποχής μας.

Οδυσσέας Ελύτης, 1979

Την αλήθεια φαίνεται να έχουμε αρχίσει να τη βλέπουμε...

Ο αλυσοδεμένος ελέφαντας

Για τη συνήθεια, αυτά που μας έμαθαν, τις "αναλλοίωτες αλήθειες"....

-Δεν μπορώ του είπα. Δεν μπορώ!
-Σίγουρα; με ρώτησε αυτός.
-Ναι. Πολύ θα ήθελα να μπορούσα να σταθώ μπροστά της και να της πω τι νιώθω… Ξέρω, όμως, ότι δεν μπορώ!!!

Ο Χόρχε κάθισε σαν το Βούδα πάνω σ΄ εκείνες τις φριχτές μπλε πολυθρόνες του γραφείου του χαμογέλασε, με κοίταξε στα μάτια και, χαμηλώνοντας τη φωνή όπως έκανε κάθε φορά που ήθελε να τον ακούσουν προσεκτικά, μου είπε:

-Να σου πω μια ιστορία… Και χωρίς να περιμένει να συμφωνήσω, ο Χόρχε άρχισε να αφηγείται:

"Όταν ήμουν μικρός μου άρεσε πολύ το τσίρκο, και στο τσίρκο μου άρεσαν πιο πολύ τα ζώα. Μου έκανε τρομερή εντύπωση ο ελέφαντας που, όπως έμαθα αργότερα, είναι το αγαπημένο ζώο όλων των παιδιών. Στην παράσταση, το θεόρατο ζώο έκανε επίδειξη του τεράστιου βάρους του, του όγκου και της δύναμής του…

Όμως, μετά την παράσταση και λίγο προτού επιστρέψει στη σκηνή, ο ελέφαντας στεκόταν δεμένος συνεχώς σ΄ ένα μικρό ξύλο μπηγμένο στο έδαφος. Μια αλυσίδα κρατούσε φυλακισμένα τα πόδια του. Ωστόσο, το ξύλο ήταν αληθινά μικροσκοπικό κι έμπαινε σε ελάχιστο βάθος μέσα στο έδαφος.

Μολονότι η αλυσίδα ήταν χοντρή και ισχυρή, μου φαινόταν ολοφάνερο ότι ένα ζώο που μπορούσε να ξεριζώνει δέντρα με τη δύναμη του, θα μπορούσε εύκολα να λυθεί και να φύγει. Το θεωρούσα αληθινό μυστήριο. Μα τι τον κρατάει; Γιατί δεν το σκάει;

Όταν ήμουν πέντε ή έξι ετών πίστευα ακόμα στη σοφία των μεγάλων. Ρώτησα τότε κάποιον δάσκαλο, τον πατέρα μου ή ένα θείο μου, για το μυστήριο του ελέφαντα. Κάποιος μου εξήγησε ότι ο ελέφαντας είναι δαμασμένος. Έκανα τότε την προφανή ερώτηση: Κι αφού είναι δαμασμένος, γιατί τον αλυσοδένουν;

Δε θυμάμαι να πήρα κάποια ικανοποιητική απάντηση. Με τον καιρό, ξέχασα το μυστήριο του ελέφαντα με το παλούκι, και το θυμόμουν μόνο όταν βρισκόμουν με κάποιους που είχαν αναρωτηθεί κάποτε πάνω στο ίδιο θέμα.

Πριν από μερικά χρόνια ανακάλυψα – ευτυχώς για μένα – ότι κάποιος είχε αρκετή σοφία ώστε ν΄ ανακαλύψει την απάντηση. Ο ελέφαντας του τσίρκου δεν το σκάει γιατί τον έδεναν σ' ένα παρόμοιο παλούκι από τότε που ήταν πολύ, πολύ μικρός.

Έκλεισα τα μάτια και φαντάστηκα τον νεογέννητο ανυπεράσπιστο ελέφαντα δεμένο στο παλούκι. Είμαι βέβαιος ότι τότε το ελεφαντάκι είχε σπρώξει, τραβήξει και ιδρώσει πασχίζοντας να λευτερωθεί. Μα, παρόλες τις προσπάθειές του, δεν τα είχε καταφέρει, γιατί το παλούκι ήταν πολύ γερό για τις δυνάμεις του.

Φαντάστηκα ότι θα κοιμόταν εξαντλημένο και την επόμενη μέρα θα προσπαθούσε ξανά, και τη μεθεπόμενη το ίδιο… Ώσπου μια μέρα, μια φρικτή μέρα για την ιστορία του, το ζώο θα παραδεχόταν την αδυναμία του και θα υποτασσόταν στη μοίρα του.

Αυτός ο πανίσχυρος και θεόρατος ελέφαντας που βλέπουμε στο τσίρκο δεν το σκάει γιατί νομίζει ότι δεν μπορεί, ο δυστυχής. Η ανάμνηση της αδυναμίας που ένιωσε λίγο μετά τη γέννησή του είναι χαραγμένη στη μνήμη του. Και το χειρότερο είναι ότι ποτέ δεν αμφισβήτησε σοβαρά αυτή την ανάμνηση. Ποτέ μα ποτέ δεν ξαναπροσπάθησε να δοκιμάσει τις δυνάμεις του…"

-Έτσι είναι, Ντεμιάν. Όλοι είμαστε λίγο-πολύ σαν τον ελέφαντα του τσίρκου. Περιδιαβαίνουμε τον κόσμο δεμένοι σε εκατοντάδες παλούκια που μας στερούν την ελευθερία. Ζούμε πιστεύοντας ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ένα σωρό πράγματα, απλώς επειδή μια φορά, πριν από πολύ καιρό, όταν είμαστε μικροί, προσπαθήσαμε και δεν τα καταφέραμε.

Πάθαμε τότε το ίδιο με τον ελέφαντα. Χαράξαμε στη μνήμη μας αυτό το μήνυμα: Δεν μπορώ, δεν μπορώ και ποτέ δε θα μπορέσω.

Ο Χόρχε έκανε μια μεγάλη παύση. Ύστερα πλησίασε, κάθισε στο πάτωμα μπροστά μου και συνέχισε: Αυτό σου συμβαίνει, Ντέμι. Ζεις μέσα στα όρια της ανάμνησης ενός Ντεμιάν που δεν υπάρχει πια, εκείνου που δεν τα κατάφερε. Ο μοναδικός τρόπος να μάθεις εάν μπορείς, είναι να προσπαθήσεις πάλι με όλη σου την ψυχή… Με όλη σου την ψυχή!

Χόρχε Μπουκάι, απόσπασμα "Να σου πω μια ιστορία"

Ο Jorge Bucay γεννήθηκε το 1949 στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Γιατρός και ψυχοθεραπευτής της σχολής Γκεστάλτ, ειδικεύτηκε στη θεραπεία των νοητικών ασθενειών εργαζόμενος αρχικά σε νοσοκομεία και κλινικές και, εν συνεχεία, δίνοντας διαλέξεις σε ιδρύματα, κολέγια, θέατρα, καθώς και σε ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Εργάζεται ως ψυχοθεραπευτής ενηλίκων, ζευγαριών και κοινωνικών ομάδων. Ζει στα προάστια του Μπουένος Άιρες με τη γυναίκα και τα δύο του παιδιά.

Η πιο όμορφη θάλασσα

Θα γελάσεις απ' τα βάθη των χρυσών σου ματιών
είμαστε μες στο δικό μας κόσμο

Η πιο όμορφη θάλασσα

είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει
Τα πιο όμορφα παιδιά δεν έχουν μεγαλώσει ακόμα
Τις πιο όμορφες μέρες μας
δεν τις έχουμε ζήσει ακόμα

Κι αυτό που θέλω να σου πω
το πιο όμορφο απ' όλα,
δε στο 'χω πει ακόμα.


Ναζίμ Χικμέτ

Ο Ναζίμ Χικμέτ (20/11/1901 - 3/6/1963) ήταν Τούρκος ποιητής και δραματουργός, τα έργα του οποίου μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τουρκίας. Πέθανε στη Μόσχα από καρδιακή προσβολή.

Αν και τα πρώτα του ποιήματα γράφτηκαν με συλλαβικό μέτρο, ο Χικμέτ σταδιακά απομακρύνθηκε από τα στενά πλαίσια του μέτρου και της ομοιοκαταληξίας και άρχισε να αναζητεί νέα μορφή για τα ποιήματά του. Κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων διαμονής του στη Σοβιετική Ένωση (1922-1925), η αναζήτηση αυτή έφτασε στο αποκορύφωμά της. Προτίμησε τον ελεύθερο στίχο, ο οποίος ταίριαζε και με την πλούσια φωνολογία της τουρκικής γλώσσας. Επηρεάστηκε κυρίως από το Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι. Πολλά από τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν από το γνωστό Τούρκο συνθέτη Ζουλφού Λιβανελί, ενώ αρκετά μελοποιήθηκαν και από το συνθέτη Μάνο Λοΐζο και τον Θάνο Μικρούτσικο. Με υπουργικό διάταγμα ο ποιητής ανέκτησε, μετά θάνατον, την τουρκική υπηκοότητα που του αφαιρέθηκε το 1951 εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων.

Η μοναξιά

Η μοναξιά...
δεν έχει το θλιμμένο χρώμα στα μάτια
της συννεφένιας γκόμενας.
Δεν περιφέρεται νωχελικά κι αόριστα
κουνώντας τα γοφιά της στις αίθουσες συναυλιών
και στα παγωμένα μουσεία.
Δεν είναι κίτρινα κάδρα παλαιών "καλών" καιρών
και ναφθαλίνη στα μπαούλα της γιαγιάς
μενεξελιές κορδέλες και ψάθινα πλατύγυρα.
Δεν ανοίγει τα πόδια της με πνιχτά γελάκια
βοιδίσο βλέμμα κοφτούς αναστεναγμούς
κι ασορτί εσώρουχα.
Η μοναξιά.
Έχει το χρώμα των Πακιστανών η μοναξιά
και μετριέται πιάτο-πιάτο
μαζί με τα κομμάτια τους
στον πάτο του φωταγωγού.
Στέκεται υπομονετικά όρθια στην ουρά
Μπουρνάζι - Αγ. Βαρβάρα - Κοκκινιά
Τούμπα - Σταυρούπολη - Καλαμαριά
Κάτω από όλους τους καιρούς
με ιδρωμένο κεφάλι.
Εκσπερματώνει ουρλιάζοντας κατεβάζει μ΄ αλυσίδες τα τζάμια
κάνει κατάληψη στα μέσα παραγωγής
βάζει μπουρλότο στην ιδιοχτησία
είναι επισκεπτήριο τις Κυριακές στις φυλακές
ίδιο βήμα στο προαύλιο ποινικοί κι επαναστάτες
πουλιέται κι αγοράζεται λεφτό λεφτό ανάσα ανάσα
στα σκλαβοπάζαρα της γής - εδώ κοντά είναι η Κοτζιά-
ξυπνήστε πρωί.
Ξυπνήστε να τη δείτε.
Είναι πουτάνα στα παλιόσπιτα
το γερμανικό νούμερο στους φαντάρους
και τα τελευταία
ατελείωτα χιλιόμετρα ΕΘΝΙΚΗ ΟΔΟΣ-ΚΕΝΤΡΟΝ
στα γαντζωμένα κρέατα από τη Βουλγαρία.
Κι όταν σφίγγει το αίμα της και δεν κρατάει άλλο
που ξεπουλάν τη φάρα της
χορεύει στα τραπέζια ξυπόλυτη ζεμπέκικο
κρατώντας στα μπλαβιασμένα χέρια της
ένα καλά ακονισμένο τσεκούρι.
Η μοναξιά
η μοναξιά μας λέω. Για τη δική μας λέω
είναι τσεκούρι στα χέρια μας
που πάνω από τα κεφάλια σας γυρίζει γυρίζει γυρίζει γυρίζει.

Κατερίνα Γώγου


Η Κατερίνα Γώγου έκανε ποίηση σε μια εποχή που οι άλλοι "ποιητές" έκαναν δημόσιες σχέσεις. Πάνω από όλα ήταν η ίδια ποίηση. Ανάμεσα σε χάπια, ποτά, σβησμένα τσιγάρα, φτωχογειτονιές, προδοσίες.

Γεννήθηκε στην Αθήνα (1/6/1940). Από μικρή δούλεψε σαν ηθοποιός στο θέατρο και στον κινηματογράφο, κυρίως σε ταινίες της Φίνος Φίλμς. Το πρώτο της βιβλίο με ποιήματα ήταν το "Τρία κλικ αριστερά" και βγήκε το 1978. Έβγαλε επίσης τα βιβλία "Ιδιώνυμο"(1980)," Το ξύλινο παλτό"(1982)," Απόντες"(1986)," Ο μήνας των παγωμένων σταφυλιών"(1988). Όπως αναφέρει ο Λεωνίδας Χρηστάκης, η Κατερίνα ήταν έξω από κάθε λογής εκδοτικά και καλλιτεχνικά κυκλώματα και κλίκες και γι΄αυτό σπάνια θα δείτε να αναφέρονται σε αυτήν στα Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης. Αυτοκτόνησε το 1993 με χάπια σε ηλικία 53 χρονών.

Ποιοι φοβούνται τα πλήθη

Απόψε έλα να δεις ποιοι φοβούνται τα πλήθη.
Κανείς δεν είπε πως θα βγει ν’ απειλήσει,
κι όμως από νωρίς τις γωνιές δεν τις έχουν αφήσει.
Μηχανοκίνητες φάλαγγες πηγαινοέρχονται,
μ’ αυτές δε φτάνουν να κυκλώσουν το φόβο τους.
Διαταγές, διαταγές και σήματα που λένε πως σ’ όλη
την πόλη, όσο βραδιάζει, την καταχτά η σιωπή.
Σήματα που θέλουν να πουν πως μόνο η σελήνη
έριξε τ’ ασήμι της στη λεωφόρο
και τους πλημμύρισε με καημούς.

Απόψε έλα να μάθεις ποιοι φοβούνται τα πλήθη.
Των λαών τα παράπονα δεν είν’ παραμύθι…

Κώστας Κοβάνης

Ο Κώστας Κοβάνης γεννήθηκε στη Θήβα το 1930. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στη Χαλκίδα. Από το 1943 ζει στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών και εργάζεται ως λογιστής-φοροτεχνικός.
Τα πρώτα του ποιήματα δημοσιεύθηκαν στον αριστερό τύπο της Αθήνας στα 1950-53 (“Δημοκρατικός”-“Δημοκρατική”-“Φρουροί της Ειρήνης”-“Δημοκρατικός Τύπος”).
Από το 1960 είναι μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών.
Πολλές συνεργασίες του (ποιήματα-διηγήματα-άρθρα-σχόλια δοκίμια) έχουν δημοσιευθεί στον ημερήσιο τύπο (“Αυγή”-“Τα Νέα”-“Κυρ. Ελευθεροτυπία”) καθώς και σε λογοτεχνικά περιοδικά (“Νέα Εστία”-“Επιθεώρηση Τέχνης”-“Μαρτυρίες”-“Εφημερίδα των Ποιητών”-“Διανοούμενος” κ.α)
Το 1979 γίνεται τακτικός συνεργάτης σε θέματα λογοτεχνίας στην εβδομαδιαία επιθεώρηση “Πολιτικά Θέματα”.