Ursula le Guin: «Η πραγματική μας επιβράβευση δεν έχει το όνομα κέρδος, ονομάζεται ελευθερία»

Η Ούρσουλα Λε Γκέν είναι μια πολυδιαβασμένη συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας και φαντασίας, ακτιβίστρια στη δεκαετία του ’70 στο φεμινιστικό και αντιπυρηνικό κίνημα της Αμερικής και αναρχική. Στο βιβλίο της «Η λέξη για τον κόσμο είναι δάσος» βασίστηκε το σενάριο της ταινίας «Avatar» ενώ τα βιβλία της έχουν μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες με πιο γνωστά -και μεταφρασμένα στην ελληνική γλώσσα- το «“Έπος της Γαιοθάλασσας» και τον «Αναρχικό των δύο κόσμων».

Στις 19 Νοέμρη η Ursula K. Le Guin παρέλαβε το Medal for Distinguished Contribution to American Letters του National Book Foundation στα 65α National Book Awards και είπε αυτό που λίγοι τολμούν χωρίς να λογαριάζει ούτε τα συμφέροντα των εκδοτών της ούτε τη γνώμη των συναδέλφων της:

«Ευχαριστώ εσένα Neil, καθώς και τους ανθρώπους που μου δίνουν αυτό το υπέροχο βραβείο.
Ευχαριστώ την οικογένειά μου, τους αντζέντηδές μου, τους εκδότες μου, η παρουσία μου εδώ σήμερα οφείλεται επίσης και σε αυτούς, και το βραβείο αυτό τους ανήκει εξίσου. Χαίρομαι επίσης που το λαμβάνω εκ μέρους όλων των συγγραφέων -και το μοιράζομαι μαζί τους- που είχαν αποκλειστεί από τη λογοτεχνία για πολύ καιρό, συγγραφείς σαν και μένα της επιστημονικής φαντασίας και του φανταστικού, συγγραφείς της φαντασίας οι οποίοι βλέπουν τα τελευταία 50 χρόνια τα βραβεία να απονέμονται στους λεγόμενους ρεαλιστές.

Νομίζω πως έρχονται σκληροί καιροί όπου θα θέλουμε να ακούσουμε τις φωνές συγγραφέων που θα μπορούν να δουν εναλλακτικές σε αυτό που ζούμε τώρα, που θα μπορούν να διακρίνουν μέσα από την χτυπημένη από τον φόβο και τις εμμονικές τεχνολογίες κοινωνία μας σε έναν άλλο τρόπο να υπάρχεις, ακόμα και να φανταστούν πραγματικά πεδία ελπίδας.Θα χρειαστούμε συγγραφείς που θα μπορούν να θυμηθούν την ελευθερία. Ποιητές, οραματιστές, τους ρεαλιστές μιας άλλης πραγματικότητας.

Αυτή τη στιγμή νομίζω πως χρειαζόμαστε συγγραφείς που ξέρουν τη διαφορά ανάμεσα στην παραγωγή ενός εμπορεύματος για την αγορά και την άσκηση τέχνης. H ανάπτυξη του γραπτού υλικού με τέτοιο τρόπο ώστε να προσαρμόζεται στις στρατηγικές πωλήσεων προκειμένου να μεγιστοποιείται το κέρδος των εταιρειών και η διαφημιστική πρόσοδος δεν αποτελεί ακριβώς υπεύθυνη στάση έκδοσης και συγγραφής.

Βλέπω παρόλα αυτά τα τμήματα πωλήσεων να ελέγχουν τις εκδόσεις, βλέπω ακόμα και τους δικούς μου εκδότες να βρίσκονται σε έναν ανόητο πανικό άγνοιας και απληστίας, και να χρεώνουν τις δημόσιες βιβλιοθήκες για ένα ηλεκτρονικό βιβλίο έξι ή ακόμα και επτά φορές παραπάνω απ’ότι τους πελάτες τους. Είδαμε μέχρι και έναν κερδοσκόπο να προσπαθεί να τιμωρήσει εκδότη για απείθεια και συγγραφείς να απειλούνται από εκδοτικές φετβά, και βλέπω πολλούς από εμάς τους παραγωγούς, που γράφουμε και εκδίδουμε, να τα αποδέχονται όλα αυτα. Αφήνουμε τους εμπορικούς κερδοσκόπους να μας πουλάνε όπως τα αποσμητικά και να μας λένε τι να γράψουμε και τι να εκδώσουμε.

Τα βιβλία, ξέρετε, δεν είναι απλά εμπορεύματα. Το κίνητρο του κέρδους είναι συχνά σε αντιπαράθεση με τους στόχους της τέχνης. Ζούμε στον καπιταλισμό. Η εξουσία του μοιάζει αναπόφευκτη. Έτσι έμοιαζαν και οι ελέω θεού βασιλείς. Οι άνθρωποι μπορούν να αντισταθούν και να αλλάξουν κάθε ανθρώπινη εξουσία. Η αντίσταση και η αλλαγή συχνά ξεκινούν από την τέχνη και πολύ συχνά απ” τη δική μας τέχνη, τη τέχνη των λέξεων.

Είχα μια μακρά και καλή πορεία, με καλή συντροφιά. Σήμερα βρίσκομαι στο τέλος της και δεν θέλω να δω την αμερικάνικη λογοτεχνία να ξεπουλιέται. Εμείς που ζούμε από τη συγγραφή και την έκδοση βιβλίων θέλουμε και θα πρέπει να απαιτήσουμε το μερίδιό που δικαιωματικά μας αναλογεί στα κέρδη. Αλλά η πραγματική μας επιβράβευση δεν έχει το όνομα κέρδος, ονομάζεται ελευθερία.

Σας ευχαριστώ.»

* H μετάφραση (jaquou utopie, chief rebel angel) είναι από τη σελίδα των Ελευθεριακών Εκδόσεων «Στάσει Εκπίπτοντες» στο facebook.

Αναδημοσίευση από Το Περιοδικό: για τη διατάραξη της κοινής ησυχίας

Το τραγούδι της απεργίας

Βγες έξω, σύντροφε! Ρίσκαρε
Τη δεκάρα, που ούτε δεκάρα πια δεν είναι
Τον τόπο για ύπνο που πάνω του πέφτει η βροχή
Και της δουλιάς τη θέση που αύριο θα χάσεις!
Μπρος, στο δρόμο έξω! Αγωνίσου!
Να περιμένεις πια δε γίνεται, είναι αργά πολύ!
Βοήθα τον εαυτό σου βοηθώντας μας:


Κάνε πράξη την αλληλεγγύη!


Βγες έξω, σύντροφε, αντιμέτωπος με τα όπλα και
Διεκδίκησε το μεροκάματό σου!
Σαν ξέρεις πως δεν έχεις τίποτα να χάσεις
Όπλα αρκετά οι αστυνόμοι τους δεν έχουν!
Μπρος, στο δρόμο έξω! Αγωνίσου!
Να περιμένεις πια δε γίνεται, είναι αργά πολύ!
Βοήθα τον εαυτό σου βοηθώντας μας: Κάνε πράξη
Την αλληλεγγύη!

Μπέρτολτ Μπρεχτ

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ (γενν. Eugen Berthold Friedrich Brecht, 10/2/1898 - 14/8/1956) ήταν Γερμανός δραματουργός, σκηνοθέτης και ποιητής του 20ού αιώνα. Θεωρείται ο πατέρας του "επικού θεάτρου" (Episches Theater) στη Γερμανία. Τα έργα του χαρακτηρίζονταν αρχικά από πνεύμα καταδίκης του πολέμου και του μιλιταρισμού, ενώ στη συνέχεια παρατηρείται μια αποφασιστική στροφή στη σκέψη και τη ζωή του, που εμπνέεται από τη μαρξιστική φιλοσοφία. Σημαντική ώθηση στη σχέση του με την εργατική τάξη και το κίνημά της έδωσε η μαζική εξαθλίωση που προκάλεσε η παγκόσμια οικονομική κρίση του 1929 και η νέα ορμητική ανάπτυξη του εργατικού κινήματος στη Γερμανία. Η προσαρμογή της Όπερας των ζητιάνων του Τζον Γκέι με το όνομα Η Όπερα της Πεντάρας (Die Dreigroschenoper, 1928) σε στίχους του Μπέρτολτ Μπρεχτ και μουσική του Κουρτ Βάιλ προκάλεσε αίσθηση στο Βερολίνο και επηρέασε την παγκόσμια σκηνή Μιούζικαλ. Στην όπερα αυτή, ο Μπρεχτ στηλίτευε την καθώς πρέπει βερολινέζικη αστική τάξη που πρόσαπτε στο προλεταριάτο έλλειψη ηθικής.
Ο Μπρεχτ άρχισε την καριέρα του ως δραματουργός με μια σειρά πειραματισμούς, επηρεασμένος από τις εξπρεσιονιστικές τεχνικές, όπως στο έργο του Βάαλ (Baal, 1918). Με το αντιπολεμικό έργο του Ταμπούρλα μες τη Νύχτα (1922) κερδίζει το Βραβείο Κλάιστ (Kleist Prize). Ήταν θαυμαστής του Φρανκ Βέντεκιντ κι επηρεάστηκε σημαντικά από το κινεζικό και το ρωσικό θέατρο. Το "διδακτικό" και "ανθρωπιστικό" θέατρο που για χρόνια υπηρέτησε ο Μπρεχτ απηχεί τη μαρξιστική ιδεολογία του.
Το 1933, με την άνοδο του ναζισμού στη Γερμανία, ο Μπρεχτ αυτοεξορίστηκε. Έζησε πρώτα στη Δανία και τη Φινλανδία και μετά στις ΗΠΑ καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου. Στη Μόσχα εξέδωσε σε συνεργασία με άλλους Γερμανούς συγγραφείς το περιοδικό Η Λέξη (Das Wort). Στην Αμερική, όπου έζησε το κύριο μέρος της ζωής του, δέχθηκε έντονες διώξεις από το Μακαρθικό καθεστώς.
Το 1944 γράφει το έργο Η ιδιωτική ζωή της κυρίαρχης φυλής, μια άτεγκτη κριτική της ζωής στη Γερμανία υπό το καθεστώς του Εθνικοσοσιαλισμού. Η παγκοσμιότητα του έργου του αναγνωρίστηκε ευρέως μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Τα έργα του κλείνουν μέσα τους μια διάρκεια, καθώς αναδεικνύουν την ανθρώπινη υπόσταση. Έτσι, όχι μόνο δεν καταλύθηκαν από το χρόνο, αλλά τώρα προβάλλονται και τιμώνται περισσότερο παρά ποτέ.
Μετά την επιστροφή του στη Γερμανία το 1949, ο Μπρεχτ αφιερώνεται στην ποίηση και τη σκηνοθεσία των έργων του. Τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο της ΛΓΔ το 1951 και με το Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη το 1954.