Η ποιότητα του φωτός με το οποίο εξετάζουμε τη ζωή μας έχει άμεσο αντίκτυπο πάνω στο προϊόν που βιώνουμε, και πάνω στις αλλαγές που ελπίζουμε να επιφέρουμε μέσα από αυτές τις ζωές. Είναι μέσα από αυτό το φως που σχηματίζουμε τις ιδέες μέσω των οποίων επιδιώκουμε τη μαγεία μας και την πραγματοποιούμε. Αυτό είναι ποίηση ως διαφώτιση, γιατί μέσω της ποίησης δίνουμε όνομα σε εκείνες τις ιδέες που είναι -μέχρι το ποίημα- ανώνυμες και ασχημάτιστες, έτοιμες να γεννηθούν, αλλά ήδη τις αισθανόμαστε. Αυτό το απαύγασμα εμπειρίας από όπου ξεπηδά η πραγματική ποίηση γεννά τη σκέψη, όπως το όνειρο γεννά την έννοια, το αίσθημα γεννά την ιδέα, όπως η γνώση γεννά (προηγείται) την κατανόηση.
Καθώς μαθαίνουμε να αντέχουμε την εγγύτητα της εξέτασης και να ανθίζουμε μέσα της, καθώς μαθαίνουμε να χρησιμοποιούμε τα προϊόντα αυτού του ενδελεχούς ελέγχου για δύναμη μέσα στη ζωή μας, αυτοί οι φόβοι που ορίζουν τη ζωή μας και σχηματίζουν τις σιωπές μας ξεκινούν να χάνουν την κυριαρχία τους πάνω μας.
Για κάθε μια μας ως γυναίκες, υπάρχει ένα σκοτεινό μέρος μέσα μας όπου κρυμμένο και αναπτυσσόμενο αναδύεται το αληθινό μας πνεύμα, "όμορφο/ και σκληρό σαν κάστανο/ φράγμα ενάντια στον εφιάλτη σου της αδυναμίας" (Black Mother Woman) και ανικανότητας.
Αυτά τα μέρη της δυνατότητας μέσα μας είναι σκοτεινά γιατί είναι αρχαία και κρυφά· έχουν επιβιώσει και δυνάμωσαν μέσα από αυτό το σκοτάδι. Μέσα στα βαθιά αυτά μέρη, καθεμιά μας κατέχει ένα απίστευτο απόθεμα δημιουργικότητας και δύναμης, ανεπεξέργαστου μη καταγραμμένου συναισθήματος και αισθήματος. Το γυναικείο σημείο δύναμης μέσα στην καθεμιά δεν είναι ούτε λευκό ούτε επιφανειακό· είναι σκοτεινό, είναι αρχαίο και είναι βαθύ.
Όταν βλέπουμε τη ζωή με τον ευρωπαϊκό τρόπο μόνο ως ένα πρόβλημα για να λυθεί, βασιζόμαστε μόνο στις ιδέες μας να μας ελευθερώσουν, γιατί αυτές μας είπαν οι λευκοί πατέρες ότι είναι πολύτιμες.
Αλλά όσο ερχόμαστε περισσότερο σε επαφή με την αρχαία, μη ευρωπαϊκή συνείδησή μας ότι η ζωή είναι μια κατάσταση να τη βιώσουμε και να αλληλεπιδράσουμε μαζί της, μαθαίνουμε ολοένα περισσότερο να εκτιμούμε τα αισθήματά μας και να σεβόμαστε αυτές τις κρυφές περιοχές της δύναμής μας από όπου η αληθινή γνώση και, επομένως, η διαρκής δράση πηγάζουν.
Σε αυτό το χρονικό σημείο, πιστεύω ότι οι γυναίκες κουβαλάμε μέσα μας τη δυνατότητα μίξης αυτών των δύο προσεγγίσεων τόσο απαραίτητων για την επιβίωση, και πλησιάζουμε σε αυτό το συνδυασμό στην ποίησή μας. Μιλώ εδώ για την ποίηση ως την αποκάλυψη ή το απαύγασμα της εμπειρίας, όχι το αποστειρωμένο παιχνίδι λέξεων με το οπόιο οι λευκοί πατέρες παραμόρφωσαν το όνομα ποίηση, τόσο συχνά- ώστε να καλύψουν μια απελπισμένη ευχή για φαντασία χωρίς διορατικότητα.
Για τις γυναίκες, λοιπόν, η ποίηση δεν είναι πολυτέλεια. Είναι μια ζωτική ανάγκη για την ύπαρξή μας. Σχηματίζει την ποιότητα του φωτός μέσα στο οποίο υποστηρίζουμε τις ελπίδες και τα όνειρά μας προς την επιβίωση και την αλλαγή, πρώτα ως γλώσσα, έπειτα ως ιδέα, έπειτα ως πιο χειροπιαστή δράση. Ποίηση είναι ο τρόπος που βοηθάμε να δοθεί όνομα στο ανώνυμο ώστε να γίνει διανοητό.Οι μακρινότεροι ορίζοντες των ελπίδων και των φόβων μας στρώνουν τους δρόμους τους από τα ποιήματά μας, σκαλίζονται από τις πέτρινες εμπειρίες της καθημερινότητάς μας.
Καθώς γνωστά και αποδεκτά από εμάς, τα αισθήματά μας και η ειλικρινής εξερεύνησή τους γίνονται ησυχαστήρια και γόνιμα εδάφη για τις πιο ριζοσπαστικές και τολμηρές ιδέες. Γίνοται ασφαλές σπίτι για αυτή τη διαφορά τόσο απαραίτητη για την αλλαγή και την εννοιολόγηση κάθε πράξης με σημασία. Αυτή τη στιγμή, θα μπορούσα να ονοματίσω τουλάχιστον δέκα ιδέες που δε θα μπορούσα να ανεχτώ ή να κατανοήσω ή θα με τρόμαζαν, αν δεν έρχονταν μετά από όνειρα ή ποιήματα. Αυτό δεν είναι μάταιη φαντασία αλλά μια πειθαρχημένη προσοχή στο πραγματικό νόημα του "αυτό το αισθάνομαι σωστό". Μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τους εαυτούς μας να σεβόμαστε τα συναισθήματά μας και να τα μεταφέρουμε σε μια γλώσσα ώστε να μπορούν να μοιραστούν. Και όπου αυτή η γλώσσα δεν υπάρχει ακόμη, είναι η ποίησή μας που βοηθά να δημιουργηθεί. Η ποίηση δεν είναι μόνο όνειρο και όραμα· είναι ο αρχιτεκτονικός σκελετός της ζωής μας. Θέτει τα θεμέλια ενός μέλλοντος αλλαγής, μια γέφυρα πάνω από τους φόβους μας για όσα δεν έχουν ακόμα υπάρξει.
Η πιθανότητα δεν είναι ούτε παντοτινή ούτε στιγμιαία. Δεν είναι εύκολο να διατηρηθεί η πίστη στην αποτελεσματικότητά της. Μπορεί μερικές φορές να δουλέψουμε σκληρά και για πολύ να καθιερώσουμε ένα προγεφύρωμα αληθινής αντίστασης στους θανάτους που αναμένεται από εμάς να βιώσουμε, μόνο για να του επιτεθούν ή να το απειλήσουν φενάκεις με τις οποίες γαλουχηθήκαμε στο φόβο, ή να αποσυρθεί η αποδοχή που προειδοποιηθήκαμε να αναζητούμε για χάρη της ασφάλειας. Οι γυναίκες βλέπουμε τις εαυτές μας να μικραίνουν και να αμβλύνονται από τις ψευδώς καλοήθεις κατηγορίες περί παιδικότητας, μη οικουμενικότητας, αστάθειας, αισθαντικότητας. Και ποιος ρωτα: αλλάζω την αύρα σου, τις ιδέες, τα όνειρά σου, ή απλά σε ωθώ σε προσωρινή και αντιδραστική πράξη; Και παρόλο που το τελευταίο δεν είναι ταπεινός σκοπός, είναι κάτι που πρέπει να ειδωθεί μέσα στο πλαίσιο μιας ανάγκης για αληθινή μεταβολή των ίδιων των θεμελίων της ζωής μας.
Οι λευκοί πατέρες μας είπαν: σκέφτομαι, άρα υπάρχω. Η Μαύρη μητέρα μέσα στην καθεμιά μας -η ποιήτρια- ψιθυρίζει στα όνειρά μας: αισθάνομαι, άρα μπορώ να είμαι ελεύθερη. Η ποίηση μετατρέπει τη γλώσσα ώστε να εκφράσει και να καταστήσει αυτή την επαναστατική απαίτηση, την εφαρμογή αυτής της ελευθερίας.
Παρόλα αυτά, η εμπειρία μας έχει διδάξει ότι δράση στο τώρα είναι επίσης απαραίτητη. Τα παιδιά μας δεν μπορούν να ονειρευτούν αν δε ζήσουν, δεν μπορούν να ζήσουν αν δε φροντιστούν, και ποιος άλλος θα τα ταΐσει την αληθινή τροφή χωρίς την οποία τα όνειρά τους δε θα διαφέρουν καθόλου από τα δικά μας; "Αν θέλεις κάποτε να αλλάξουμε τον κόσμο, πρέπει τουλάχιστον να ζήσουμε αρκετά ώστε να μεγαλώσουμε!" φωνάζει το παιδί.
Κάποιες φορές ναρκώνουμε εαυτόν με όνειρα νέων ιδεών. Το κεφάλι θα μας σώσει. Μόνος ο εγκέφαλος θα μας ελευθερώσει. Όμως δεν υπάρχουν νέες ιδέες που ακόμα μας περιμένουν στα παρασκήνια να μας σώσουν ως γυναίκες, ως ανθρώπους. Υπάρχουν μόνο παλιές και ξεχασμένες, νέοι συνδυασμοί, παρεκβολές και αναγνωρίσεις από μέσα μας -μαζί με το ανανεωμένο κουράγιο να τις δοκιμάσουμε. Και πρέπει συνεχώς να ενθαρρύνουμε τους εαυτούς μας και η μία την άλλη να επιχειρούμε τις αιρετικές πράξεις που υπονοούν τα όνειρά μας, και τόσες πολλές από τις παλιές ιδέες μας τις υποτιμούν. Στην πρώτη γραμμή της κίνησής μας προς την αλλαγή, υπάρχει μόνο η ποίηση να υπαινίσσεται την πραγματοποίηση της πιθανότητας. Τα ποιήματά μας σχηματίζουν τους υπαινιγμούς των εαυτών μας, τι νιώθουμε μέσα και τολμάμε να κάνουμε αληθινό (ή δρούμε σύμφωνα με αυτό), οι φόβοι, οι ελπίδες, οι πιο δικοί μας τρόμοι.
Γιατί μέσα σε δομές ζωής που καθορίζονται από το κέρδος, από τη γραμμική δύναμη, από την ιδρυματική απανθρωποποίηση, τα αισθήματά μας δεν έμελλε να επιβιώσουν. Αφημένα ως αναπόφευκτα παρεπόμενα ή ευχάριστες απασχολήσεις, τα αισθήματα αναμενόταν να γονατίσουν στη σκέψη όπως οι γυναίκες αναμενόταν να γονατίσουν στους άνδρες, Αλλά οι γυναίκες επιβίωσαν. Ως ποιήτριες. Και δεν υπάρχουν νέοι πόνοι. Τους έχουμε νιώσει όλους ήδη. Έχουμε κρύψει αυτό το γεγονός στο ίδιο μέρος που έχουμε κρύψει τη δύναμή μας. Αναδύονται στα όνειρά μας, και είναι τα όνειρά μας που δείχνουν το δρόμο προς την ελευθερία. Γίνονται πραγματοποιήσιμα μέσα από τα ποιήματά μας που μας δίνουν τη δύναμη και το κουράγιο να βλέπουμε, να νιώθουμε, να μιλάμε, να τολμάμε.
Αν αυτό που χρειάζεται να ονειρευτούμε,ώστε να κινήσουμε το πνεύμα μας βαθύτερα και άμεσα προς και μέσα από την υπόσχεση, προεξοφλείται ως πολυτέλεια, τότε παραδίνουμε τον πυρήνα -την πηγή- της δύναμής μας, το να είμαστε γυναίκες: παραδίνουμε το μέλλον των κόσμων μας.
Γιατί δεν υπάρχουν νέες ιδέες. Υπάρχουν μόνο νέοι τρόποι να τις κάνουμε αισθητές -να εξετάζουμε πώς αισθανόμαστε να ζούμε αυτές τις ιδέες την Κυριακή το πρωί στις 7, μετά το κολατσιό, κατά τη διάρκεια τρελού έρωτα, πολεμώντας, γεννώντας, πενθώντας τους νεκρούς μας- ενώ υποφέρουμε τις παλιές λαχτάρες, πολεμάμε τις παλιές προειδοποιήσεις και φόβους σιωπής ανικανότητας και μοναξιάς, ενώ γευόμαστε νέες δυνατότητες και δυνάμεις.
Audre Lorde, Poetry is not a luxury (1977), από τη συλλογή δοκιμίων The master's tools will never dismantle the master's house (2018)
Μετάφραση: Εύα Καραναστάση
